Vücudumuzda 24 saatte bir tekrarlayan fizyolojik süreçleri içeren aydınlık- karanlık döngüsü olarak da adlandırdığımız sirkadiyen ritmimizde yeterli ve dengeli uykuyu almamız için oldukça önemlidir. Sirkadiyen ritmin düzenlenmesinde salgılanma mekanizmalarında zıtlık görülen melatonin ve kortizol hormonlarımız öne çıkmaktadır. Yetersiz uyku durumunda melatonin hormonumuzda azalma gözlemlenirken, günlük hayatımızı ve fizyolojik süreçlerimizi zinde ve sürdürülebilir tutmak adına kortizol hormonumuzda artış gözlemlenir. Hormonlarımızdaki bu dalgalanmalar sonucu beslenmemizde oluşan dengesizlik bizi daha fazla bedensel yağ oranına itebilir. Uyku saatleriniz ve beslenme düzeniniz arasındaki bu ilişkiyi daha iyi anlamak için uykusuz kaldığınız gecelerden sonra elinizin karbonhidrat ağırlıklı ve şeker yüklü besinlere daha sık gittiğini gözlemleyeceksiniz. Bu tip atıştırmalıkları tüketme sebebiniz ise vücudunuzun ihtiyaç duyduğu enerji için size yaptığı anlık çağrılardır.
Hem çocuklarda hem de yetişkinlerde uyku süresi ve kalitesinin besin seçimi ve tüketimi üzerindeki etkisini inceleyen çok sayıda araştırma bulunmaktadır. Yetersiz uyku obezite ile ilişkilidir, ancak tekrarlanan yetersiz uyku durumu, enerji harcamasını ve dengesini nasıl etkilediği hakkında çok az şey bilinmektedir.
Yapılan bir çalışmada, yetersiz uyku durumunda artan besin alımının, uyanıklığı sürdürmek için gereken enerjiyi sağlamanın fizyolojik bir uyum olduğunu gösteriyor! Yani uyku düzeni bozukluğu obezite ve aşırı kilolu olma riskine katkı sağlayabiliyor.
Bunun yanında gece atıştırması ve uyku periyoduna yakın besin tüketiminin sağlıklı bireylerin uyku kalitesini de olumsuz yönde etkileyeceği düşünülmektedir.
Amerikan Kalp Derneği’nin çalışmaları da gösteriyor ki; günde 20 dakika daha az uyuyan insanlar, her gün ortalama 549 ek kalori alıyor ve buna nazaran aktivite için kullanılan enerji miktarları değişmiyor.
Uykusuzluk, vücut yağ depolarını ve iştah mekanizmasını kontrol eden leptin ve grelin hormonlarının salınımında sorunlara yol açabilir. Uykusuzluk ile: iştahı ve besin alımını arttıran grelin hormonu seviyeleri artarken, tam tersi etkiye sahip leptin hormonu baskılanır ve bunun sonucunda da obezite riski artabilir. Sağlıklı günler dilerim.
