Çanakkale Belediyesi Mama Üretim Tesisi faaliyetlerine nisan ayında başladı. Artan ekonomik maliyetler ve yeni yasa ile birlikte sokak hayvanlarının sokaklardan alınarak bakım evlerinde bakılmasına dair kanun sebebi ile buralardaki nüfus da giderek arttı. Nüfusun artmasına bağlı olarak mama başta olmak üzere pek çok giderin maliyeti yükseldi. Belediye hem bunun önüne geçmek hem de geri dönüşüme destek sağlamak amacıyla kedi ve köpekler için kuru mama üretimi yapıyor.
Çanakkale Belediyesi Mama Üretim Tesisi 18 Nisan’da faaliyete geçti. Çanakkale Belediyesi Veteriner İşleri Müdürü Veteriner Hekim Görkem Bakır üretim merkezi ile ilgili detayları paylaştı. Bakır yaptığı açıklamada, “Yaptığımız işlem hem bir çevreci politika izleyip geri dönüşüme katkı sağlıyor hem de hayvanlar için amacına uygun bir besin kaynağı oluyor.” dedi.
Neden böyle bir tesise ihtiyaç duyuldu?
Mama üretim merkezinin işlemleri ağustos ayı 2024 itibari ile fizibilite çalışmaları ile başladı. Bu işlemi gerçekleştiren Muğla Büyükşehir Belediyesini ziyaret ettik. Onlardan avantajlarını ve dezavantajlarını öğrendik. Baktığımızda hem çevreci bir politika hem hayvanların yararına hem de ekonomik olarak belediyelere katkı sağlıyor. Bunu maliyeti düşürmek için yapılabilir bir iş olarak değerlendirdik. Gıda maddeleri günlük olarak tüketilir fakat fazla miktarda olduğu zaman çöpe giden gıda maddeleri ve ekmeklerden oluşuyor. Biz bu gıda maddelerinin çöpe gitmesini engelleyip burada tekrar proses işleme koyuyoruz. Bunun sonucunda da granül halinde mamalar elde ediyoruz. Yaptığımız işlem hem bir çevreci politika izleyip geri dönüşüme katkı sağlıyor hem de hayvanlar için amacına uygun bir besin kaynağı oluyor.
Mamaların yapımı için nerelerden yemek artıkları alınıyor?
Askeriyeden alıyoruz, Mehmet Akif Ersoy Devlet Hastanesinden alıyoruz, esnafımız ve otellerimiz çok duyarlı. Onlar da artan yemekleri bizlerle paylaşmak istiyorlar. Düzenli olarak artan yemekleri aldığımız otellerimiz var. Onlar talep ediyorlar, biz gidip alıyoruz.
Yapım aşamasından bahsedebilir miyiz biraz da…
Talep gelince buradan bir personelimiz araba ile gidiyor kovalar yardımıyla yemekleri alıyor. 4 derecede soğuk hava depomuz var. Yemekler bozulmasın diye soğuk havada muhafaza ediyoruz patojenik dediğimiz mikroorganizmaların ürememesi amacıyla. Daha sonrasında üretim bandına alıyoruz. Kompost dediğimiz bir cihazımız var, bu cihaza ürünleri aktarıyoruz. Aktardığımız ürünler yaklaşık 10-12 saat fermantasyon olup harmanlanıyor ve homojen bir karışım elde ediliyor. Bu homojen karışımı daha sonrasında pelet makinesine alıp granül halinde sıkıştırılmış peletlere dönüştürüyoruz. Bu peletleri de katlı kurutma makinemiz dediğimiz bir nevi fırın görevi gören rezidansları olan 9 metrelik bir fırından geçiriyoruz ki üzerinde hayvanlara zarar verecek patojen bakterilerden de arındırılıp en son ürünümüzü elde ediyoruz.
Ne kadar sürede tüketilmeli üretilen ürünler?
Raf ömrümüz yaklaşık 15 gün. Bu da şu an için yeterli. Biliyorsunuz yasa değiştikten sonra temel bazı şeylerde de değişiklik oldu. Köpeklerin tekrar bırakılmaması en temel değişiklik. Eskiden köpekleri topluyorduk, kısırlaştırıp, aşılayıp bırakıyorduk. Sokaklarda bu canlılar bir şekilde ihtiyaçlarını karşılıyordu, ama bakım evinde oldukları için bunun sorumluluğu artık bakan kişilerde. Uygun şartlarda barındırılması, beslenmesi yani temel ihtiyaçlarının karşılanması gerekiyor. Burada da en temel ve maliyetli ihtiyaç beslenme. Biz bunu en aza indirip en fazla verimi almak için bu projeyi gerçekleştirdik.
İl Özel İdaresinin de bir bakım evi projesi hayata geçti yakın zamanda…
Evet onlar da bir tesis kurdular. Bizim tesisimiz ile birlikte entegre olalım istedik. ‘Hem size hem bize üretelim’ dedik. Onlar da kabul ettiler. Katkıda bulundular bir kompost cihazı temin ettiler. Geri kalan katlı kurutma peletleme makinesi zaten tesise tek bir şekilde entegre olması yeterli oluyor. Onlar cihazı desteği verdikleri zaten kapasitesi de arttı, üretimi de arttı.
Günlük ne kadar mama üretimi yapılıyor?
Günlük 400 kiloya yakın mama üretebiliyoruz. Haftalık da 2 ton civarında her hafta üretim yapıyoruz. Biz bunu mesai saatleri içerisinde hafta içi yapıyoruz. İnsan kaynağımızı arttırdığımız zaman, hafta sonu ve vardiyalı sistemle çalışmaya devam ettiğimizde bu miktarın daha da üstüne çıkabiliriz.
Üretilen mamalar ihtiyacı tamamen karşılıyor mu?
Bazen fazla oluyor, bazen az oluyor. Fazla olduğunda, raf ömrü 15 gün olduğu için o süre içerisinde az olan günlerde desteklenerek devam ediyor. Şu an ihtiyacımızı karşılıyor.
Kedi köpek insanların yediği her şeyi yiyemiyor bazı yiyecekler zararı olabiliyor onlar için. Bu yiyecekler nasıl ayrıştırılıyor?
Öncelikle kaynağından bir ayrışma talep ediyoruz. Çatal bıçak olmasın, tuz olmasın, ambalaj olmasın. İlk etapta orada bir bilinçlendirme çalışması yapıyoruz. İkinci etapta burada arkadaşlarımız yemeği getirdiklerinde tezgaha döküyorlar. İçinde yabancı materyal varsa onları çıkartıyorlar. Daha sonra cihazlara tahliyesi yapılıyor. Çok fazla kemikli yemekler oluyor. Onları da elek yardımıyla süzüyoruz. Kemikler üstte kalıyor. Ayrıca bu ürünlerin içerisinde probiyotik bakteriler de koyuyoruz. Fermentasyonu sağlasın diye. Destek vitamin de içine atıyoruz. Bizim ürettiğimiz mamalar şirketlerin ürettiği mamalar ile eş değer tutulamaz. Onların içerisinde yıllardır yapılan laboratuvar çalışmaları var. O mamalar daha uzman ellerde spesifik yapılıyor. Mesela örnek vereyim bir çöpün kenarına ticari bir mama dökülmüş diğer tarafa da yemek dökülmüş. Kedi yemeği tercih ediyor. Yemek onun için daha aromatik daha kokulu ve daha ilgi çekici olabiliyor.
Maliyet olarak nasıl katkısı oldu?
Ekonomik olarak bakıldığında daha önce 2 birim para ile 4 birim köpek bakarken, şimdi 4 birim parayla 10 birim köpek bakıyoruz, çünkü köpeğimizin sayısı arttı. Biz bu tesisi yapmamış olsaydık ve artan köpek sayısı ile ticari mama alsaydık çok maliyeti olacaktı. Baktığımızda çok fazla yemek israf olup doğaya karışıyor.
Kedilere özel de mama üretiliyor mu?
Kedi köpek olarak ayrılıyor. Kediye ayrı bir mama yapıyoruz. Kedilerin daha ilgisini çeksin diye aroma vericiler kullanılıyor. Fiziğine, ağız yapısına uygun küçük tanelerin olabileceği şekilde üretim gerçekleştiriliyor. Kediler kokan mamaları çok sever. Alt seviye bir mama ile üst seviye bir mamayı vatandaş karşılaştırdığında, ‘O kadar para veriyorum bu kedi bu mamayı yemiyor. Ucuz mamayı yiyor’ diyor. Bizler mevcut şartlarda nasıl besleniriz? Nasıl karınları doyar? Nasıl tok yatarlar? diye düşünüyoruz.
Sevdiler mi hayvanlar mamayı?
Genelinde severek yeniyor. Bakımevinin genelinde bu kullanılıyor. Artık İl özel İdarede de onlar da bize bir cihaz aldıkları için oradaki hayvanların beslenmesine buradan katkı sağlanıyor.
Gönüller bundan faydalanabiliyorlar mı?
Şu anda üretilen mamalar bize ancak yetiyor açıkçası. Çok fazla köpek var. Toplandıkça da sayı artıyor. Toplandıkça da üretilen mamaları hepsi de orada kullanılıyor.
Yeni kurulacak barınak ile ilgili neler söyleyebilirsiniz? Ne zaman bitmesi planlanıyor?
Eski şehir mezarlığının arkasında inşaatı devam ediyor. 22 tane bireysel padok olacak. Alt yapısı, üst yapısı donanım hizmet kalitesi şu ankine göre daha iyi olacak. Ameliyathanesi, röntgeni, ilk muayenesi, laboratuvarı vs. hepsini yeni bakım evinde dizayn edeceğiz ve ürünleri çalışır hale getireceğiz. O da tahmin ediyorum bu yılın sonunda açılacak.
Gaziantep’teki doğal yaşam alanı Türkiye’ye barınak anlamında örnek olan bir yer. Çanakkale’de de böyle bir alan mümkün değil miydi?
Fiziki olarak kullanılabilir arazi bunun için yeterli değil. Yeni yapacağımız yerde de çam ağaçlarının olduğu doğal gölgelendirme ve ekstra bizim de katkımızla suni bir gölgelendirme ile yapılacak bir alan ama her arazi bu şekilde olmuyor. Gaziantep’teki barınak coğrafi yapısından dolayı da daha geniş daha büyük, ormanlık alanda olduğu için daha avantajlı olabilirler bu konuda.
Son olarak eklemek istediğiniz bir konu var mı?
Ben besleme yapan kişilere bir şeyler söylemek istiyorum. Gelişi güzel lütfen çevreye yemekleri atmasınlar. İyilik yapmak istiyorlar evet ama hayvanların da yiyeceği yiyecekler belli. Bunu yaparken çevre sağlığına da dikkat etmek gerekiyor.
Teşekkür ederiz
