Kent merkezine yaklaşık 71 kilometre mesafede yer alan Ayvacık, köklü geçmişiyle tarih meraklıları için keşfedilmeyi bekleyen pek çok noktaya sahiptir. İlçede bulunan kalıntıların geçmişi M.Ö. 150 yılına kadar uzanmakta olup, her biri görülmeye değer niteliktedir.
Masmavi kıyıları, yemyeşil doğası ve taş mimarisiyle dikkat çeken Ayvacık’ta tarihi yapıları gezebileceğiniz birçok alan bulunur. Antik dönemlerden kalan izler, ilçe merkezinde ve kıyı şeridinde sıkça karşınıza çıkar.
Ayvacık seyahatinizde mutlaka uğramanız gereken başlıca tarihi alanlar arasında Assos Antik Kenti, Apollon Smintheion Tapınağı, Assos Limanı, Zeus Altarı, Babakale Kalesi ve Behramkale Köprüsü yer alır.
Assos Antik Kenti
Ayvacık merkezden yola çıkarak Gülpınar yönüne doğru yaklaşık 17 kilometre ilerlediğinizde Assos Antik Kenti’ne ulaşabilirsiniz. Özel aracınızla ya da şehir içi minibüslerle bölgeye ulaşım mümkündür.
M.Ö. 6. yüzyıla uzanan köklü bir geçmişe sahip olan bu antik yerleşim, sönmüş bir volkan konisi üzerine, 236 metre yükseklikte kurulmuştur. İnşasında kullanılan andezit taşları, dayanıklılığı ve işçiliğiyle dikkat çeker. Athena Tapınağı, Arkaik Dönem’de Dor düzeninde inşa edilen ilk tapınaklardan biri olma özelliği taşır. Tapınağın içinde yer alan tanrıça heykelinin ise 18. yüzyılda Amerika’ya götürüldüğü bilinmektedir.
Antik kentin bir diğer önemli yapısı olan Amfi Tiyatro, Midilli Adası manzarasına karşı inşa edilmiş olup, 1500 kişi kapasitelidir. Roma mimarisi izleri taşıyan tiyatro, zamanla restore edilerek günümüze ulaşmıştır.
Apollon Smintheion Tapınağı
Ayvacık ilçe merkezinden yaklaşık 31 kilometre uzaklıkta bulunan Gülpınar beldesindeki bu antik alan, Ezine – Gülpınar güzergahı üzerinden ulaşılabilir. Tapınak, bir vadinin kenarında konumlanmış olup, etkileyici bir mimariye sahiptir.
Tapınağın geçmişi M.Ö. 150 yılına kadar uzanırken, bölgedeki ilk yerleşimin M.Ö. 5000 yıllarına dayandığı arkeolojik kazılarla ortaya çıkmıştır. Ion düzeninde inşa edilen bu tapınak, Homeros’un ünlü İlyada Destanı'nda adı geçen yapılarla bağlantılıdır. Hem sanatsal hem de tarihsel açıdan oldukça değerli bir yapıdır.
Assos Limanı
Ayvacık’a yaklaşık 19 kilometre mesafede yer alan Assos Limanına, Behramkale yolu üzerinden kolayca ulaşılabilir. Bölgede bulunan taş binalar ve sit alanı olarak koruma altına alınmış yapılar, limana tarihi bir atmosfer kazandırır.
Limanın tam olarak ne zaman yapıldığı bilinmese de kullanılan taşların yaşı ve dokusu, buranın oldukça eski olduğunu gösterir. 2000 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından mendirekleri genişletilen liman, günümüzde hem gezginlerin hem de balık tutkunlarının uğrak noktası haline gelmiştir.
Zeus Altarı
Ayvacık’a 26 kilometre mesafede konumlanan bu kutsal alan, Çanakkale – İzmir çevre yolunu takip ederek veya Küçükkuyu minibüsleriyle ulaşılabilecek yerdedir. M.Ö. 2. yüzyılda Pergamon Krallığı’na mensup Attalos tarafından yaptırıldığı düşünülen Zeus Altarı, yüksek bir tepeye oyulmuş kayalıklar üzerine inşa edilmiştir.
Yapının iç kısmında yer alan su sarnıcına halk arasında “Zeus Mağarası” adı verilmiştir. Ayrıca sunağın bahçesinde, Çanakkale Savaşı'na katıldığı söylenen Erdem Dede'nin türbesi de yer almakta ve burası manevi bir ziyaret noktası olarak da önem taşımaktadır.
Babakale Kalesi
Ayvacık’a 39 kilometre uzaklıktaki Bababurnu’nda, denizle iç içe bir konumda bulunan Babakale Kalesi, Osmanlı döneminin inşa ettiği son kale olarak bilinir. Yapımı 1723 yılına dayanan kaleye, özel araçla Gülpınar yönünden veya Babakale minibüsleriyle ulaşmak mümkündür.
Kale, dönemin sultanı III. Ahmet’in emriyle, halkı korsan saldırılarına karşı korumak amacıyla Kaptan-ı Derya Mustafa Paşa tarafından yaptırılmıştır. İlginç bir detay ise inşaatında cezaevindeki mahkumların çalıştırılmış olmasıdır. Kalenin hem tarihi önemi hem de manzarası oldukça etkileyicidir.
Behramkale Köprüsü
Ayvacık merkezinden 17 kilometre uzaklıkta bulunan bu taş köprü, Tuzla Çayı üzerine kurulmuştur. Selçuklu ve Osmanlı mimarisinden izler taşıyan yapı, özgün kemer tasarımı ile dikkat çeker.
14’üncü yüzyıla tarihlenen köprü, uzun yıllar boyunca aktif olarak kullanılmış, ancak son dönemlerde yanına yapılan modern köprüyle birlikte sadece tarihi bir yapı olarak ziyaret edilmeye başlanmıştır. Günün her saatinde ücretsiz olarak gezilebilen köprü, doğal ve tarihi bir yolculuk yapmak isteyenler için ideal bir duraktır.
