YA İSTİKLAL YA ÖLÜM! 02.09.2019

Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet’in ilanına giden yolda en önemli taşlardan biri olan Sivas Kongresi’nin 100. Yılı kutlanıyor. Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün liderliğinde manda ve himayenin kesin olarak reddedildiği, sınırlarımızın kesin olarak belirlendiği bu kongre milli mücadelemizin sembolleri arasında yer alıyor.

1.Dünya Savaşı’nın kaybedilmesinin ardından işgale uğrayan Anadolu, Mustafa Kemal’in Samsun’dan milli mücadeleyi başlatarak Erzurum ve Sivas Kongresi ile işgallere karşı koymamızı sağlamıştır. Erzurum Kongresi’nin ardından 2 Eylül 1919 tarihinde Sivas’a gelen Mustafa Kemal halk tarafından coşku ile karşılandı. Erzurum Kongresi’ne katılanlara ek olarak Batı ve Orta Anadolu’dan gelen delegeler ile 4 Eylül 1919 günü saat 14:00’de Sivas Erkek Lisesi’nde kongre toplandı. İstanbul hükümeti ve işgal kuvvetlerinin baskılarına rağmen toplanan kongreye 41 delegenin katılımı ile başladı. Kongre başkanlığına birkaç itiraza rağmen Mustafa Kemal Paşa seçildi.

Erzurum Kongresi’nde vatanın bölünmezliği ve bağımsızlığı ile ilgili kararlar Sivas Kongresi’nde aynen kabul edildi. Manda ve himaye konusu Amerikan mandacılığı yönünde tartışmalara yol açtı. Uzun tartışmalar sonunda manda ve himaye kesin olarak reddedildi. Meclisin derhal açılması ve milli iradeyi temsil etmesi mecburidir kararı alındı. Tüm cemiyetler tek bir çatı altında ‘’Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’’ adı altında birleştirildi. Bu kararları uygulamak için bir Temsil Heyeti seçildi.

Sivas Kongresi’nde yaşananlar arasında en etkileyen olay ise bir Tıbbiye öğrencisi olan Hikmet ile Mustafa Kemal arasında geçen diyalog oldu. Tıbbiyeli Hikmet kongrenin halka açıklandığı toplantıda, kongrede manda ve himaye tartışmalarının yaşandığını duyduğunu ve Tıbbiyeliler olarak manda-himayeyi asla kabul etmeyeceklerini ve kabul edecek olan varsa şiddetle karşı çıkacaklarını belirtti. Hatta manda ve himaye konusunda Mustafa Kemal’in kabul edici bir tutum sergilemesi halinde onu bir kurtarıcı değil, vatan batırıcısı olarak adlandırırız dedi. Bunun üzerine Mustafa Kemal Paşa ‘’Arkadaşlar gençliğe bakın, Türk’ün asil kanının ifadesine bakın. Müsterih ol evlat. Gençliğe güveniyorum. Biz azınlıkta kalsak dahi mandayı kabul etmeyeceğiz. Parolamız tekdir, ya istiklal ya ölüm.’’ demiştir.

Kongre zamanı ve sonrasında milli mücadeleye destek vermesi ve çalışmaları halka duyurması için 14 Eylül 1919 tarihinde ‘’İrade-i Milliye Gazetesi’’ basılmaya başladı. 9 Aralık 1919 tarihinde ise Anadolu Kadınları Müdafa-i Vatan Cemiyeti kurularak kadınlar milli mücadelede daha etkin hale geldi.

2 Eylül’de Sivas’a gelen Mustafa Kemal, 18 Aralık 1919 günü Sivas’tan ayrılarak Anakara’ya geçti. Bu 108 günlük süreçte milli mücadele Sivas’tan yürütüldü. Mustafa Kemal milli bağımsızlık ve cumhuriyetin ilanının ardından Sivas şehrine geldiğinde kongrenin yapıldığı liseyi ziyaret etmiş ve ‘’Cumhuriyet’in temellerini burada attık’’ demiştir.

Sivas Kongresi Türk tarihinin mihenk taşlarından biridir. Ulusal bağımsızlığın dünyaya duyurulduğu, milli irade dışında hiçbir gücün tanınmayacağı burada ilan edilmiştir. Bu yıl 100. Yılını kutlayacağımız Sivas Kongresi’ne emeği geçenlerin ruhu şad olsun. Saygı ve minnetle...