Eften püften mevzular (19.10.2021)

Günümüz çağında, en bilinen gerçekleri elde edebildiğimiz bir zaman dilimini yaşıyoruz. Teknolojinin hızı son 50 yılda katlanarak arttı. Her yıl, bir önceki yıla nazaran bilgiler, keşifler ve icatlar artıyor. İçinde bulunduğumuz çağa teknoloji çağı denmesi de olası geliyor. Nasıl ki geçmişte ki her bir döneme, dönemin öznel koşullarıyla ilişkili bir isim verilmiş ise bu çağında kaçamayacağı şey bilgi ve teknoloji olacak gibi duruyor.

(Yazının bulması bir milat olarak kabul edilmiş ve en belirgin olarak Tarihi Çağlar ve Tarih Öncesi Çağlar diye bir ayrım yapılmıştı. Tarih Öncesi Çağlar ise; Paleolitik Çağ (MÖ 2.000.000 - MÖ 10000), Mezolitik Çağ (MÖ 10.000 - MÖ 8000), Neolitik Çağ (MÖ 8000 - MÖ 5500), Kalkolitik Çağ (Taş - Bakır Çağı MÖ 5500 - MÖ 3000), Maden Çağları (MÖ 3000 - MÖ 1200) olarak tarihlendirilmiş ve isimlendirilmişti. Bilim insanları, yazıdan sonraki sürece ise İlk Çağ, Orta Çağ, Yeni Çağ ve Yakın Çağ demişti.)

Büyük olaylar değil, büyük olgular bu devirleri tanımlar açar ve kapatır konumda. Dünyanın her yerinde farklı bir düzen olsa da o coğrafyanın yaşadığı o olgu, çağı kapatıyor ve açıyor.

Günümüzde; toplum hep ileriye sıçrıyor!!!

Daima ve kaçınılmaksızın!!!

Buradaki gariplik, son 50-100 ya da 150 yıldaki gelişimlerin yanı sıra bu gelişimlere, değişimlere, evrime dair sürecin göz ardı edilmesi.

Sadece mekanik düşünen, duyusal ya da duygusal düşünmeyen toplulara dönüşüyoruz. Süreci unutuyoruz. Süreci sadece daha yakın dönemlerde gerçekleşen savaş/savaşlar tarihleriyle anlayabileceğimizi düşünüyoruz. Tarih dersleri; buluşlar, savaşlar ve anlaşmalarla başlıyor ve bitiyor. Bu olaylar arasında olan olaylar görmezden geliniyor.

Peki bu durumda, teknolojinin kullanımını doğru gerçekleştirebilecek toplumlar var olabilir mi? Süreçleri sadece sonuç ve sonuç olarak gördüğümüzde, nedenlerin ne olduğunu anlamaya çalışmadığımız da ne değişebilir? Tarih boyunca öğrenildi ki daima ve koşulsuz olarak değişim gerçekleşiyor.

Bu değişimlerde de çağların ismini biz insanlar koyduğumuz gibi, bizlerin parmaklarından ve ellerinden çıkan şeyleri tanımlayarak gerçekleştiriyoruz.

Teknolojinin gelişmesi ile hep ileriye sıçramaya çalışıyoruz. Ama nedenleri anlamadığımız bir evrende, analitikve karşılaştırmalı düşünmediğimiz taktirde, sonuçlara giden nedenleri önemsemediğimizde işler karışıyor.

Bu karışıklığın nedeni sadece olay olarak görmemizden başka bir şey değil. Sadece olay bizim gözümüzde.

Geçmişi görmediğimiz taktirde, geleceği de anlamıyoruz.

Bunun için ne yapmalı?

Arkeoloji anlatılmalı mesela, Sanat Tarihi…

Kültürel Miras anlatılmalı.

Kültürel miras anlatılırken de toplumların nasıl da temas halinde olduğu fark ettirilmeli, toplumların iç içe geçmiş spirallerden oluştuğu.

Mesela okullarda destanlar anlatılmalı. Homeros’u bilmeli çocuklar ya da Gılgamış Destanını.

Yakın kültürlere ve coğrafyalara dair kültürel deneyim kazanmalı. Tarihe saygı duyulmasının nedenleri anlatılmalı.

Çocukların bu sayede düşünme şekli ve düşünme yolu gelişecektir. Benlikten çıkıp kendi kimliğinden sıyrılıp, kimliklerin başlarındaki güçleri fark edecektir.

Sadece ben ve yanlış bir ben anlayışı; ötekileştirme, kırılmalara neden olacağı gibi bütüncül bir yaklaşım ve tarihin ve yeşil gezegen dünyanın yek pare bir kültürün alt dinamiklerinden oluştuğunun hiç kuşkusuz ki su götürmez bir kanıtıdır.

Tarihin asıl perdeleri olan toplumların sanatları, gündelik yaşamı, ekonomisi, inançlarını anlamadan; bunların değişimlerini benzerlik  ve farklılıklarını anlamadan ne kültürel miras bilinci, kültür bilinci oluşur ne de başka bir şey…

Tarihin gizemli yapıları üzerinde sprey boyalarla yazılar yazılmaya devam edilir…

Tarih boyunca, tüm bu ihtimaller, kaynaşmalar, iteklemeler, birbirini çekmeler kültürel mirasın varlığı; hiç olur. Benden senden öte biz olabilmek için, teknolojik ileri sıçramalarında desteği ile geçmişe yolculuk etmekten; bun çocuklara okulda anlatmaktan daha iyi bir şey olmaz.

Günümüzde yaşadığımız çağa ‘Yabancı Bilgi Çağı’ ya da Teknolojinin Kültürsüz Sıçrayışı’ dememek için…